Drodzy!
Witam i pozdrawiam bardzo serdecznie. Chciałbym dziś przybliżyć Wam
kulturę jednego szczepu pośród którego pracujemy. Opowiem o kulturze
plemienia Rendille i wyjaśnię najciekawsze rzeczy związane z ich
życiem.
Społeczeństwo Rendille
W plemieniu Rendille można wyodrębnić pięć grup społecznych: dzieci,
wojownicy, dziewczęta, kobiety zamężne, żonaci mężczyźni. Rendille są
plemieniem pasterskim, hodują wielbłądy, bydło, owce, kozy i
osły. Nie uprawiają ziemi, dlatego ich życie koncentruje się
wokół zwierząt.
a) Do dzieci zalicza się chłopców i dziewczynki do 12 roku życia. Zwykle
pozostają one w wiosce, choć starsze mogą pomagać przy wypasie stada. W
trakcie pory suchej wędrują razem ze stadem do odległych pastwisk. Do
ich obowiązków należy tez zbieranie drewna na opal. Maja czas na
zabawy, polowanie na jaszczurki, ćwiczenie ról matki i ojca.
b) Wojownicy spędzają
większość tego okresu życia poza wioska. Pasą bydło w odległych
obozach, chroniąc je przed złodziejami i drapieżnikami. Dbanie o
dobrobyt i inne osoby w wiosce należy do wojowników. To oni są
odpowiedzialni za utrzymanie bydła w dobrej formie. Wśród wojowników
występuje specyficzna forma przywództwa. Kilku spośród nich zostaje
wybranych liderami, którzy są odpowiedzialni za obóz i cieszą się
szacunkiem reszty społeczeństwa. Wojownicy są odpowiedzialni za kopanie
studni, pojenie bydła i tworzenie zagród dla bezpieczeństwa bydła i
całej wspólnoty. Po 12 latach bycia wojownikiem, moranowie zdobywają
żonę i status starszego mzee.
c) Dziewczęta.
Do tej grupy należą dziewczęta powyżej 12 roku życia, zanim zawrą
małżeństwo. Do ich obowiązków należy opieka nad stadami owiec kóz i
bydła. Zarówno w wiosce jak i obozach dziewczęta opiekują się stadem,
doją zwierzęta, zbierają drewno na opał, gotują, podtrzymują ogień. W
wiosce zajmują się właściwie tym samym co mężatki. Dziewczynę
niezamężną od mężatki można odróżnić dzięki odmiennym koralikom
(bransoletka, którą nosi). Po 12 latach dziewczęta są dopuszczane do
małżeństwa, które w kulturze Rendille jest bardzo pożądane i cenione.
d) Kobiety zamężne.
Gdy kobieta wychodzi za maź zmienia się jej skład biżuterii, dzięki
czemu można ją odróżnić od panny. Zwykle jej praca koncentruje się
wokół domu. Do obowiązków żony należy troska o dzieci, przygotowywanie
jedzenia dla całej rodziny, zaopatrywanie domu w wodę i drewno na opał,
budowanie domu i dojenie zwierząt. Również kobiety wykonują tradycyjne
pojemniki na wodę i mleko. Do obowiązków matki, należy uczenie jej
córki dobrych obyczajów.
e) Do starszych należą wszyscy żonaci mężczyźni.
Do ich obowiązków, należy zarządzanie wioska. Domagają się oni dużego
szacunku ze strony młodszych grup i kobiet. Ich wspólnym obowiązkiem
jest udzielanie rad młodym moranom, planowanie i przewodzenie
ceremoniom rytualnym, regulowanie pracy w maniacie. Starsi są zawsze
sędziami rozstrzygającymi spory i są postrzegani jako ci, którzy
strzegą pokoju.
Obrzezanie
W społeczeństwie Rendille obrzezanie następuje kiedy chłopiec kończy 12
lat. Tak się złożyło, ze w czasie naszego pobytu, byliśmy świadkami
właśnie tego rytuału. Zwykle dla białego trudnym jest znaleźć się w
gronie tych, którzy obserwują ten obrzęd. W przygotowaniach do tego
wyjątkowego wydarzenia, zaangażowana jest cala rodzina chłopca. Matka
przygotowuje kozią skórę dla syna, którą nosi on przez 4 tygodnie
poprzedzające dzień obrzezania. W tym czasie musi on jeść mięso kóz i
owiec. W sam dzień obrzezania chłopcy wysyłani są po świeżą wodę do
odległych studni, kiedy wracają każdy siada przed domem swojej matki,
gdzie ona goli mu głowę. Po tym wszyscy kandydaci do obrzezania
opuszczają manyate, by po chwili wrócić razem z bydłem, które po
obrzędzie będzie należało do nich. Teraz rozpoczyna się sam akt
obrzezania. Chłopiec podtrzymywany przez mężczyzn z rodziny siada na
skórze świeżo zabitej kozy, czekając na felczera. W trakcie ,,zabiegu,,
chłopiec musi zachować powagę, gdyż każdy przejaw bólu czy strachu może
skończyć się pobiciem i wykluczeniem z grona moranow. Obrzezanego
chłopca mężczyźni z rodziny wnoszą do domu matki, kładąc go na
wcześniej przygotowanym łóżku. Tam dają mu do picia mleko zmieszane z
krwią, które ma wrócić mu utracone podczas obrzezania siły. Po całej
ceremonii, uzyskuje status wojownika.
Małżeństwo
Małżeństwo jest bardzo ważnym wydarzeniem. Mężczyzna musi zawrzeć
małżeństwo w tym samym czasie, gdy czynią to inni mężczyźni jego grupy
wiekowej. Jest ono na tyle ważne , ze zostaje aranżowane nawet gdy pan
młody jest umierający. Po 11 latach bycia wojownikiem - ojciec
chłopaka, przygotowuje małżeństwo z rodzicami wybranej dla niego
dziewczyny. W zależności od statusu społecznego dziewczyny, ojciec
morana musi zapłacić za nią stosowna liczbę wielbłądów lub krów. W
dzień ślubu wcześnie rano, dziewczyna zostaje obrzezana. Wieczorem
zostaje postawiona nowa chatka i o 11 w nocy pierwszy raz zostaje w
niej rozpalony ogień, który od tej pory nie może zgasnąć. Kobieta jest
wtedy przyprowadzona do jej nowego domu i ubierana w nowa biżuterie.
Budowa domów
Rendille żyją w wioskach zwanych manyattami, które otaczają kłujące
zarośla, chroniące przed wizyta nieproszonych gości - np. hien. Każda
manyata liczy kilkanaście domów, w których zamieszkują rodziny należące
do tego samego klanu. Budowa domu dla rodziny należy do obowiązku
kobiety, ona jest tez odpowiedzialna za znalezienie koniecznych
materiałów, takich jak : patyki do stworzenia konstrukcji i skóry czy
kartonów do pokrycia domów. W każdym domu prawa strona należy do
mężczyzny, lewa to miejsce dla kobiety z małymi dziećmi, natomiast
środek zamieszkuje pozostałe potomstwo. By utrzymać dom w dobrym
stanie, raz na jakiś czas na podłogę rozsypywany jest gorący popiół, a
w ogniu palone są pachnące zioła mające odstraszyć mrówki i węże. Raz
na pól roku domy zostają rozbierane a manyata zostaje przeniesiona w
inne miejsce.
Posiłki
Głównym pożywieniem dla Rendille są produkty zwierzęce takie jak mleko,
mięso i krew. Gdy w czasie suszy zaczyna ich brakować - do diety
dołączają się gotowane liście. Przez lata życia na pustyni Rendille
wykształcili specyficzne metody przechowywania i konserwowania
jedzenia, w wykonanych gównie ze skory zwierząt pojemnikach. W okresach
wielkiej suszy ludność zdana jest na pomoc ze strony misji i
organizacji charytatywnych.
Kilka przysłów Rendille
- Starsi są jak woda trzymana w dłoni. (O starszych trzeba się troszczyć)
- Bądź szybki w nogach ale nie w języku ( Myśl za nim powiesz)
- Nawet słoń nie wystarczy ludziom, którzy nie współpracują ze sobą
- Człowiek śpi spokojnie , jeśli wie kiedy nastanie świt (Planowanie jest bardzo ważne)
- Pojedynczy kawałek drewna nie podtrzyma ognia ( Potrzebujesz innych by osiągnąć więcej)
- Każdy pełny żołądek myśli, ze wszystkie żołądki są pełne (Ci którzy
maja wszystko, często zapominają o tych którzy nie maja nic)
- Zmieszaj zwierzęta należące do dwójki przyjaciół i zobaczysz czy naprawdę się kochają
Mam
nadzieje, ze choć trochę przybliżyłem społeczeństwo i kulturę
miejscowej ludności. Następny e-mail będzie zupełnie w innym stylu, ale
to wszystko dlatego ze zanosi się na zmiany, których nie da się
uniknąć. Ale o tym za czas jakiś...
Tomasz Skiba
Nasi misjonarze>>>
Strona główna>>>